[Page 547]

Brazylia

Niedziela 25 października 1953 roku. Na odsłonięciu Tablicy Pamiątkowej na grobie męczenników społeczności żydowskiej Ostrowczan na cmentarzu Villa Rozali w Rio de Janeiro, przewodniczący Unii Ostrowieckich Krajan wygłosił następującą mowę:

Drodzy krajanie, z mojego rodzinnego Ostrowca, ze złamanymi sercami wznosimy nasze ręce na cześć nas samych, tych którzy byli nam drodzy oraz tych, których życie zostało nam odebrane wraz z jedną trzecią narodu żydowskiego przez hitlerowskie bandy morderców i ich pomocników. Ludzki język nie znalazł jeszcze odpowiedniego wyrażenia dla tej przerażającej eksterminacji sześciu milionów Żydów.

Nasz żal nie może zostać zapomniany i nie zostanie zapomniany. Za każdą osobę, która miała wtedy swoją wartość na zawsze zostanie wyryte w jej pamięci: „Pamiętaj co tobie zrobili naziści”.

My ostrowieccy ludzie nie możemy zapomnieć naszej zatrważającej straty.

Przez setki lat Ostrowiec był miejscem Tory, centrum żydowskim. Z Ostrowca światło Tory wypływało przez wielu geniuszy, nauczycieli i rabinów. Nasi rodacy żyli właściwym żydowskim życiem w Ostrowcu. Żydzi żyli po żydowsku, nie tylko podczas szabatu i świąt, ale przez cały tydzień. Tak jak każda mała linia, każdy róg, związki, kluby, domy nauki, stara ponad 400 letnia synagoga, pracownie krawieckie z tradycyjnymi czytnikami psalmów. Khejdery, hasydzkie pokoje modlitwy z ich duchowymi przywódcami jak Berl Roysenman, Kahyim Halpem (Khayim Lubliner), Berl Rozenstvayg (Berl Vevis), Yehoshua Kuperman, główni jesziwy Ayzik Mendl Balke, Yankev Mendl Goldfinger i z ich tradycyjnym stylem dmuchania w szofar, który zachwycał wszystkich.

Nie mogę zapomnieć o moim drogim przyjacielu Moyshe Ledermanie długoletniego przewodniczącego „Mizrakhi”, ulubieńca wszystkich członków, który z takim oddaniem zarządzał biurami członka rady, radnego i wiceprezydenta społeczności rady. Chciał znać dyspozycję każdego członka, szczególnie tego, który potrzebował pomocy. Członkowie Ostrowieckiego „Mizrakhi”, którzy robili zamieszanie mogli potwierdzić, że miałem dużo do powiedzenia o Ostrowcu. Było nas trzech wykonujących tę pracę: Moyshe Lederman, Yehoshua Kuperman i Iser Boymfeld.

Kto z was mógłby zapomnieć naszego oddanego kulturalno-duchowego członka „Mizrakhi”, Leybush'a Halstock'a – jego wykłady o szatach z Perek, Mishnayos i Ayn Yakov przyciągały publiczność, która wypełniała miejsce spotkań „Mizrakhi” po brzegi i wtedy wykłady musiały zostać przeniesione do nowej czytelni.

Również nie możemy zapomnieć o naszych robotnikach, kowalach, rzeźnikach, woźnicach, tragarzach, rybakach, szklarzach, opiekunach wan, ślusarzach i jubilerach. Wszyscy z nich dołączali do żydowskich organizacji, związków, bibliotek; biorąc udział w dyskusjach, starając się robić wszystko tak by było lepiej i lepiej. Ostrowiec był kochanym miasteczkiem i nie możemy o nim zapomnieć.

Dziś mija jedenasty rok, kiedy zebraliśmy się, aby uczcić pamięć męczenników oraz czystych, najukochańszych i najbardziej przerażonych, naszych ojców i matek, braci i sióstr, dziadków i babć, wujów i ciotek, krewnych, przyjaciół i sąsiadów, całej żydowskiej populacji Ostrowca, zamordowanych całych ostrowieckich rodzin, torturowanych, zduszonych, zasmuconych.

Ostrowieccy rodacy, wszyscy dzisiaj jesteśmy żałobnikami. Każdy z nas jest zasmucony przez wielkie nieszczęście, które wszyscy napotkaliśmy. Największa katastrofa, nieziemski ból i udręki, przez które przeszliśmy, mogą wprowadzać jednostkę w rozpacz, zwątpienie, zaniedbanie i zatracenie samego siebie.

Ale ostrowieccy rodacy, nie możemy pozwolić nam samym na to. Niesamowita brawura i heroizm aktywnie walczących w getcie ludzi nie nauczyła nas żadnej wątpliwości, lecz tylko przebudzenia.

Rodacy, dzisiaj w jedenastą rocznicę dedykujemy tę tablicę pamiątkową ostrowieckiej społeczności przy wspólnym grobie „Grobowca Męczenników” – wspólnego grobu kawałków mydła, które nazistowscy faszyści ukształtowali ze swoich ofiar, zagazowanych i zastrzelonych Żydów, pośród nich znajdowali się również mieszkańcy Ostrowca.

Tak jak chciał los, kawałki mydła zostały sprowadzone do Ostrovtse Landsmanshaft (stowarzyszenie osób z Ostrowca) w Rio de Janeiro, stowarzyszenia które powstało z pozostałości ostrowieckich ocalałych. Wielu z nas rozpłakało się, patrząc na mydło i myśląc, kto wie czy to szczątki jednego z naszych?

Z największym szacunkiem lud Ostrowca podjął się pracy zabrania mydła do żydowskiego grobu w masowym pogrzebie.

Wiele problemów powstało przez „zainteresowanie” stron, które nie chciały dopuścić, aby mydło stało się święte. Ci „zainteresowani” chcieli podzielić ostrowieckie społeczeństwo, które trwało i trwa do dziś, walcząc przeciw żydowskim kryminalistom: kapo, brygadzistom i komendantom obozów. Chcieli oni udowodnić, że mydło nie zostało wykonane z żydowskiego tłuszczu. Ostrovtse Landsmanshaft w Rio de Janeiro obaliło kłamstwa, tych „zainteresowanych” stron. Z potwierdzeniem z Centralnej Żydowskiej Komisji w Warszawie oraz z potwierdzeniem Żydowskiej Komisji Dochodzeniowej Zbrodni Niemieckich, zostało jasno pokazane, że kawałki mydła zostały wykonane z żydowskiego tłuszczu. Sukces, który przedstawił prawdę Rabinatowi w Rio oraz społeczności żydowskiej. Lud Ostrowca wraz z całą żydowską populacją wydawał się przeprowadzać cały ten wielki masowy pogrzeb tysiąca ludzi, Żydów i nie-Żydów.

Obecny zarząd khevre kadishe (społeczności pogrzebowej) na czele z Rov Zingerevitsh wraz z pomocą naszego członka Shumela Erlikh'a przybyłego wypełnić ten święty obowiązek: uwiecznienia wspólnego grobu tych nieznanych Żydów w „Grobowcu Męczenników”. Każdy Żyd z jakiegokolwiek miejsca z którego pochodzi widzi, w tym wspólnym grobie symboliczny nagrobek swoich najbliższych.

Moi drodzy bracia!

Ostrovtse Landsmanshaft, ci kochani przez wszystkich, zapewnili wam wystarczająco wielu zaszczytów poprzez swoją upartą i otwartą walkę o sprawiedliwość. Tak jak wiecie walczyliśmy wiele razy przeciwko złej woli zdrajców w Żydowskiej społeczności; ci którzy chcą zrobić koszernych „bękartów” uzyskując nowe certyfikaty urodzenia i listy przodków z rodu Ger [chasydów], który oni stworzyli i rozwinęli w Rio. Ale tak jak to było śmieszne tak jest – kiedy takie certyfikaty wpadły w ręce ludzi z Ostrowca, którzy znali się wszyscy od czasu ich pierwszych par butów? To pozostaje po prostu skandalem i żartem dla wytwórców i stręczycieli.

Ale nasze zadanie się na tym nie kończy. Są Żydowscy prawnicy, którzy przez inne drogi także chcą zademonstrować, że bracia Zeyfman i Itshe Kerbel też są dobrymi ludźmi i może nawet lepszymi niż my wszyscy.

To także nie dziwi. Kiedy Żydowscy obrońcy byli w stanie sprzedać honor tych których dzisiaj upamiętniamy, dlaczego prawnicy nie mieliby sprzedawać swoich dusz?

Bracia, jeżeli staniemy przeciwko ich piekielnym planom, oni upadną. Jednak z naszym uporem, z naszą walką o prawdę, my będziemy wciąż oddawać cześć pamięci naszych męczenników.

  Ostrowiec Świętokrzyski, Poland     Yizkor Book Project     JewishGen Home Page

Copyright © 1999-2024 by JewishGen, Inc.
Updated 19 Jul 2022 by JH