[Strona 177]

Kolebka młodości

Ruchama Bornstein

[Translated by Ireneusz Socha

Wielokrotnie zmagaliśmy się z prawymi, pobożnymi Żydami, nierzadko również z ciemnymi fanatykami, którzy widzieli w nas, syjonistach i członkach Poale Syjon ^[1], wcielenie sił diabelskich ^[2].

Jakie cudowne były szabasy i święta w naszym mieście! Synagogi i betmidrasze były pełne wiernych. Modlitwy kruszyły mury ^[3]. Żydowskie matki, których serca pękły z rozpaczy, pogrążone w łzach, znajdowały tam ukojenie i pocieszenie. Któż by nie pamiętał nabożeństw odprawianych przez naszego rabina w okresie Rosz Haszana i Jom Kipur? Nigdy nie zapomnę modlitw mojego dziadka, błogosławionej pamięci reb Mendela Mahlera. Wciąż mam w uszach jego głos i śpiew.

Któż w Dębicy nie słyszał modlitw „chacot” zmawianych przez pobożnych Żydów w środku nocy ^[4]? Któż na Starym Mieście nie słyszał nocnego wołania szamesa ^[5]: „Wstańcie, Żydzi, czcić Stwórcę!”? Kto w piątkowe popołudnia tuż przed szabasem nie widział Żydów w pośpiechu idących do łaźni, aby odświeżyć i obmyć się z codziennych trosk i móc godnie uczestniczyć w nabożeństwie w synagodze lub w betmidraszu?

W podświadomy sposób zaczynamy postrzegać Dębicę owego czasu w nowym świetle. Niegdysiejsze zmagania schodzą na drugi plan, a w pamięci zostaje nam jedynie ciepły dom rodzinny lat minionych, Kolebka naszej młodości.

Przetłumaczył z języka angielskiego, opracował i opatrzył przypisami:

Ireneusz Socha © 2005

Powyższe tłumaczenie zostało dokonane z przekładu hebrajskiego oryginału na język angielski
(The Cradle of our Youth, tłum. i oprac. Jerrold Landau, Page 177).
[Sefer Dembic, s. 177, red. Daniel Leibel, Tel Awiw, 1964].

1. Poale Syjon – (jid. „robotnicy Syjonu”), właściwie: Żydowska Socjalno-Demokratyczna Partia Robotnicza Robotnicy Syjonu, partia polityczna utworzona w 1905 r. w Królestwie Polskim. Od 1918 r. działała na obszarze całego państwa polskiego. Głównym celem programowym partii było utworzenie w Palestynie niepodległego państwa żydowskiego na zasadach socjalistycznych. W bieżącej działalności postulowała autonomię kulturalno-narodową Żydów w Polsce i poprawę warunków płacy i bytu żydowskich pracowników najemnych. (Encyklopedia PWN) Return
2. W oryginale „sitra achara”, co oznacza „drugą stronę” w języku aramejskim. Termin talmudyczny określający Szatana lub ciemne siły działające w świecie. (Jerrold Landau) Return
3. Najprawdopodobniej odniesienie do „murów” oddzielających ludzkość od Boga. Metafora rozpowszechniona w żydowskiej myśli religijnej. (Jerrold Landau) Return
4. Odniesienie do „Tikkun chacot”, zbioru modlitw i lamentacji zmawianych w środku nocy i upamiętniających zniszczenie Świątyni Jerozolimskiej i upadek moralności ludu Izraela. Obrzęd ten nie jest obowiązkowy i z zasady jest zachowywany jedynie przez nadzwyczaj pobożnych Żydów. Obecnie niepraktykowany powszechnie. (Jerrold Landau) Return
5. Szames (hebr. „szamasz”) jest pracownikiem, który spełnia w synagodze wiele istotnych posług religijnych. Do jego zadań należy doglądanie codziennych modlitw, włączając w to dbanie o sprzęt liturgiczny – modlitewniki, Biblię, zwoje, itd. Często też czyta Torę (jako baal korech) lub zastępuje kantora. Pomaga rabinowi na wiele sposobów. (http://www.jewish.org.pl/polskie/materialy/judaizm/synagoga/synagoga.html) Return

Bez podpisu. Nagrobek reb Jicchaka syna Szymona Szragi Grünspana błogosławionej pamięci. Zmarł w 17. dniu miesiąca elul 5632 roku (20 września 1872)

Płyta pamiątkowa dla Natana i Debory Grünspan oraz ich dzieci zamordowanych przez Niemców: dr Izraela Sandhausa z żoną Rechlą z Grünspanów i dziećmi Rutą i Manfredem (Zeewem Menachemem), Szymona Grünspana z żoną Rachel i dziećmi Józefem i Waldemarem (Menachemem), Izaka (Jicchaka) Grünspana z żoną Anną (Haną) i córkami Rutą i Judytą

Płyta pamiątkowa dla Cyli Ascheim z domu Goldfarb, jej syna Herscha wraz z żoną Ittą, Lezera – syna Samuela Feilbogena i jego siostry Heleny – ofiar masakr niemieckich w roku 1943

Płyta pamiątkowa dla 500 Żydów zamordowanych na Łysej Górze w 10. dniu miesiąca aw 5702 roku (24 lipca 1942). Uwaga tłumacza: Płyta zawiera błędną informację, że zbrodnia miała miejsce w dniu 10 lipca 1942, czyli 25 tamuz 5702

Bez podpisu. Grupa osób przed płytą pamiątkową na Łysej Górze

Na dębickim cmentarzu

Pomnik w obozie pracy w Pustkowie dla 25 000 Żydów, którzy zginęli śmiercią męczeńską z rąk niemieckich morderców w okresie od 11 czerwca 1942 do 5 września 1943

Pomnik w obozie w Pustkowie

Tablica pamięci męczenników z Dębicy na Górze Synaj w Jerozolimie. Uwaga tłumacza: Napis na tablicy głosi: Świętej pamięci naszych kochanych z Dębicy (Galicja), 16 dzień aw 5702 roku [30 lipca 1942]. Niechaj ich dusze związane będą z węzłem życia wiecznego.”

1. alon bachut (hebr. „terebint (dąb) płaczu”) – Wj 35:8: „Wtedy to zmarła Debora, piastunka Rebeki, i pochowano ją w pobliżu Betel pod terebintem, który dlatego otrzymał nazwę Terebint Płaczu”. Terebint – drzewo cenione za trwałość i siłę, często wspominane w Torze. Grzebano pod nim ludzi, stawiano je przy pomnikach. Uważano je za drzewo święte. W niektórych przekładach terebinty nazwano „dębami”. (przyp. tłum.) Return

  Dembitz, Poland     Yizkor Book Project     JewishGen Home Page

Copyright © 1999-2024 by JewishGen, Inc.
Updated 18 Jul 2014 by LA