Zgierz, Poland (Pages 227-234 in Polish)

« Previous Page

Table of Contents

Next Page »

{227}

Zgierscy farbiarze

Chaja Sperling – Halprin

Reb Abraham Koński (1823-1905) należał do pierwszych zgierskich przedsiębiorców. Założył on w pierwszej połowie XIX wieku farbiarnię wełny i tak położył fundamenty pod budowę nowej gałęzi przemysłu tekstylnego w Zgierzu. Jego potomkowie, rodziny Końskich i Harunów, kontynuowały tradycję aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Farbiarnia mieściła się na dziedzińcu domu reb Końskiego przy ulicy Piątkowskiej. Była tam studnia z czystą wodą, niezanieczyszczoną mikroelementami.

Założyciel dynastii, reb Abraham Koński był człowiekiem wykształconym, najwidoczniej obdarzonym niemałymi umiejętnościami technicznymi. W rodzinie krążyły legendy o jego inwencji i zdolności do improwizacji. Sam zaprojektował i skonstruował całe wyposażenie farbiarni, rozwinął technologię z wykorzystaniem barwników roślinnych. Zatrudniał tylko Polaków.

Syn jego, Józef Koński, rozszerzył przedsiębiorstwo i wprowadził barwienie indygo – nowy wynalazek tego czasu. Zamontował także kocioł parowy. W tych czasach obok Polaków zaczęli pracować w farbiarni również Żydzi. Po jego śmierci w latach 20. XIX wieku farbiarnię odziedziczyli jego potomkowie. Spośród nich farbiarstwem nadal zajmowali się: Jehoszua Koński, Izaak Meir Zylberberg, Mordechaj Nisan Kuperstoch i Lejbel Goldberg. Większość z nich pracowała aż do wybuchu drugiej wojny światowej.

{Fot. str. 227: błogosławionej pamięci reb Lejbel Harun)

W roku 1908 Lejbel Harun, zięć Abrahama Końskiego, założył nową farbiarnię wraz z synem Józefem Meirem Harunem.

Reb Lejbel Harun był mądrym Żydem, pełnym mądrości Tory. Własnymi siłami przyswoił sobie wiedzę ogólną. Farbiarstwa uczył się w warsztacie Icela Orbacha i przez wiele lat był majstrem w farbiarni Kleczobski – Orbach. Celował w pracy i stał się szanowanym znawcą w swojej profesji. Na początku farbiarnia jego znajdowała się przy ulicy Piłsudskiego, na dziedzińcu domu Gibraltera, po drugiej stronie Bzury. Farbowano tam wełnę, wełnę czesankową i bawełnę.

W czasie pierwszej wojny światowej Niemcy skonfiskowali i zniszczyli wyposażenie farbiarni. Działalność wznowiono po wojnie, a z czasem przeniesiono przedsiębiorstwo do nowego dużego budynku przy ulicy Dąbrowskiego na dziedzińcu domu Reicherta zwanego „Palestynka”. Przedsiębiorstwo nadal się rozwijało, wprowadzono nowoczesne metody farbiarskie. Wkrótce stało się największym tego typu przedsiębiorstwem w mieście i okolicy. Aż do dnia wypędzenia Żydów ze Zgierza prowadzone było przez syna reb Lejbela, Józefa Meira Haruna. Zatrudniało pracowników polskich i żydowskich.

Okres międzywojenny był erą rozwoju przemysłu tekstylnego w Zgierzu. Farbiarnie, zwłaszcza farbiarnia Lejbela i Józefa Harunów, w niemałym stopniu przyczyniły się do utwierdzenia się dobrej marki wełny przetwarzanej w fabrykach zgierskich Żydów.

« Previous Page Table of Contents Next Page »

This material is made available by JewishGen, Inc. and the Yizkor Book Project for the purpose of
fulfilling our mission of disseminating information about the Holocaust and destroyed Jewish communities.
This material may not be copied, sold or bartered without JewishGen, Inc.'s permission. Rights may be reserved by the copyright holder.

JewishGen, Inc. makes no representations regarding the accuracy of the translation. The reader may wish to refer to the original material for verification.
JewishGen is not responsible for inaccuracies or omissions in the original work and cannot rewrite or edit the text to correct inaccuracies and/or omissions.
Our mission is to produce a translation of the original work and we cannot verify the accuracy of statements or alter facts cited.

Zgierz, Poland Yizkor Book Project JewishGen Home Page

Yizkor Book Director, Lance Ackerfeld
This web page created by Max Heffler